Οι ενέργειες της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων για το φράγμα Ταυρωνίτη

Σε απάντηση στα δημοσιεύματα που αφορούν σε ερωτήσεις Βουλευτών σχετικά με την υλοποίηση των φραγμάτων επί του ποταμού Ταυρωνίτη, και την απάντηση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων δημοσιοποιεί το υπ’αριθ. πρωτ. 135386/31-10-2014 έγγραφο του Αντιπεριφερειάρχη Χανίων, στο οποίο αναφέρονται οι ενέργειές της Π.Ε. Χανίων για το αναφερόμενο θέμα:

Συγκεκριμένα το έγγραφο αναφέρει τα παρακάτω:

«Κύριε Υπουργέ,

Ως Αντιπεριφερειάρχης Χανίων αλλά και ως μέλος του Δ.Σ. του Ο.Α.Κ. Α.Ε. εκπρόσωπος της Περιφέρειας Κρήτης, έπειτα από συνεργασία με τον Περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρο Αρναουτάκη, καθώς και βάσει των σχετικών (α) και (β) απαντήσεων του Υπουργείου σας και της (γ) ερώτησης που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα «Χανιώτικα Νέα», σας ενημερώνουμε ως ακολούθως επί του σημαντικού θέματος της περίληψης και για τις ενέργειές μας που θα ακολουθήσουν:

1.Στην περιοχή Χανιά – Πλατανιά – Κολυμβάρι-Κίσσαμος  της Περιφερειακής  Ενότητας Χανίων ( Π.Ε.Χ.) υφίσταται σημαντικό έλλειμμα  αρδευτικού νερού ιδίως σε περιόδους ξηρών ετών. Τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι δεν προχώρησε η κατασκευή του μεγάλης υδατοχωρητικότητας φράγματος στο χείμαρρο Ντεριανό της λεκάνης απορροής του Ποταμού Ταυρωνίτη και η σύνδεσή του με τον κύριο υφιστάμενο αγωγό μεταφοράς νερού Μεσκλά – Αγυιά – Κολυμβάρι – Κίσσαμος, όπως προβλεπόταν στην εγκεκριμένη Προκαταρκτική Μελέτη «Αξιοποίησης του Υδατικού Δυναμικού Δυτ. Κρήτης» η οποία είχε εκπονηθεί το 1976 από το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ ( Μελετητές Π. Παυλάκη, ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ κ.α.).   Σε αυτή είχε προβλεφθεί η περαιτέρω ενίσχυση του υδατικού δυναμικού του φράγματος επί του χειμάρρου Ντεριανού με μεταφορά νερού  με αγωγό από τους προς δυσμάς  γειτονικούς χειμάρρους Σεμπρωνιώτη και Ρουματιανό.

Στα πλαίσια της Μελέτης «Αξιοποίησης Υδατικού Δυναμικού Δυτ. Κρήτης» προβλέφθηκε η ενιαία διακίνηση και διαχείριση υπόγειων και επιφανειακών νερών κατά μήκος της βόρειας ζώνης Δυτ. Κρήτης μέσω – μεταξύ των άλλων – του ανατολικού κυρίου αγωγού πηγές Μεσκλών – Αγυά- Σούδα – Ακρωτήρι και του δυτικού κυρίου αγωγού πηγές Αγυιάς -Πλατανιάς – Μάλεμε – Κολυμβάρι, με δυνατότητα επέκτασής του και στην περιοχή Κισσάμου.  Σημειώνεται ότι οι  μέσοι ετήσιοι εκφορτιζόμενοι όγκοι υπόγειων νερών στις πηγές Μεσκλών και Αγυιάς από το Β.Δ τμήμα των Λευκών Ορέων ανέρχονται αντίστοιχα σε 31,0 και 67,1 εκατομ. m3.

Ακολούθησε η εκπόνηση από το ΥΠΕΧΩΔΕ των Οριστικών Μελετών των δύο αυτών κυρίων αγωγών μεταφοράς νερού και των Αρδευτικών Δικτύων Α΄. Φάσης σε έκταση 75.000 στρεμ. και η ίδρυση το 1979  του Ο.Α.ΔΥ.Κ. ο οποίος ανέλαβε και κατασκεύασε τα παραπάνω έργα με δανειοδότηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ( Ε.Τ.Ε.) ως πρώτου έργου στα πλαίσια του Β΄. χρηματοδοτικού πρωτοκόλλου Ε.Ο.Κ. – Ελλάδας.   Έκτοτε ο Ο.Α.ΔΥ.Κ. επέκτεινε σημαντικά τα αρδευτικά δίκτυα και λειτουργεί επιτυχώς το όλο έργο με χρήση κεντρικού συστήματος Τηλεδιάγνωσης – Τηλεδιοίκησης και Τηλελέγχου.

2.Για την ενίσχυση των υδατικών πόρων της περιοχής Χανιά – Κολυμβάρι το Υπ. Γεωργίας εκπόνησε ( Μελετητές ‘Υδροσύστημα Α.Ε. ) και ενέκρινε το έτος 1992 τις Οριστικές Μελέτες επί του Ποταμού Ταυρωνίτη του «Φράγματος Παπαδιανών» χωρητικότητας 40 εκατομ. m3  επί του χειμάρρου Ντεριανού, του «Φράγματος Σεμπρωνιώτη» χωρητικότητας 5 εκατομ. m3 επί το ομώνυμου χειμάρρου και της Σήραγγας διασύνδεσής τους.    Έκτοτε δεν προχώρησε η εκπόνηση της μελέτης των αρδευτικών δικτύων που θα τροφοδοτούνταν με νερό από τα δύο φράγματα, ούτε και οι απαραίτητες Υποστηρικτικές Μελέτες για ένταξη των έργων σε Επιχειρησιακά Προγράμματα για υλοποίησή τους,  όπως  η Μ.Π.Ε., η Μελέτη Διαχείρισης Υδατικών Πόρων των Φραγμάτων, η Μελέτη Οικονομικής Σκοπιμότητας κλπ.  καίτοι το ΥΑΑ&ΤΡ απέστειλε στον Ο.Α.ΔΥ.Κ. τις παραπάνω Οριστικές Μελέτες. Με το Α.Π 18540/29-8-2011 έγγραφο μας προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ζητήσαμε την άμεση επικαιροποίηση και ολοκλήρωση των παραπάνω μελετών τονίζοντας την αναγκαιότητα της υλοποίησης του έργου για ολόκληρη την Περιφερειακή Ενότητα.

3.Ενδιάμεσα ο Ο.Α.ΔΥ.Κ. ( και νυν Ο.Α.Κ. Α.Ε.)  για την κάλυψη του σημαντικού ελλείμματος αρδευτικού νερού που παρατηρείται στην περιοχή Χανιά – Πλατανιάς – Μάλεμε – Κολυμβάρι, ιδίως σε περιόδους ξηρών ετών, μελέτησε και ολοκλήρωσε πρόσφατα την κατασκευή του Φράγματος Βαλσαμιώτη χωρητικότητας 5 εκατομ. m3  ( Α.Σ.Υ. = +190 m.  Κ.Σ.Υ. = + 149 m ) με ετήσιο απολήψιμο όγκο νερού 5 εκατομ. m3  και με πλήρωσή του κατά το 1/3 περίπου από την ίδια μικρής έκτασης λεκάνη του και κατά το υπόλοιπο από αυξημένες χειμερινές παροχές των σημαντικών πηγών Μεσκλών, οι οποίες προσάγονται στο φράγμα μέσω νέου κατασκευασμένου αγωγού που συνδέει τον αγωγό Μεσκλών – Αγυιάς με το Φράγμα.   Για να είναι δυνατή η περαιτέρω αξιοποίηση των υδατικών πόρων του Φράγματος Βαλσαμιώτη πρέπει να κατασκευασθεί το ταχύτερο ο αγωγός που έχει μελετήσει ο Ο.Α.Κ. Α.Ε.  μεταφοράς των νερών του στη δεξαμενή 2.Δ3  Πατελαρίου του δυτικού κυρίου αγωγού Αγυιά – Πατελάρι – Πλατανιάς – Μάλεμε – Κολυμβάρι, επειδή χωρίς τον αγωγό αυτό το φράγμα θα παραμένει αναξιοποίητο.

4.Όμως η κατασκευή του παραπάνω αγωγού καθώς και των φραγμάτων Παπαδιανών, Σεμπρωνιώτη, της Σήραγγας διασύνδεσής τους και των Αρδευτικών Δικτύων θα μπορεί να υλοποιηθεί μόνο εάν ενταχθούν σε Επιχειρησιακά Προγράμματα χρηματοδότησής τους αφού προηγηθεί η ένταξή τους στον «Κατάλογο Προγραμματιζόμενων και Νέων Έργων» που συνοδεύει το υπό έγκριση «Προσχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών Υδατικού Διαμερίσματος Κρήτης ( GR 13 » ) που εκπονεί η Ειδική Γραμματεία Υδάτων ( Ε.Γ.Υ.) του ΥΠΕΚΑ.   Με το Α.Π 476/18-04-2013 προτείναμε την ένταξη του έργου στον παραπάνω κατάλογο , τονίζοντας ότι αποτελεί έργο πρώτης προτεραιότητας για την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων δεδομένου ότι θα συμβάλει άμεσα στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας και ότι λόγω της φύσης και του μεγέθους του , δεν είναι δυνατή η υλοποίηση του από το Περιφερειακό Πρόγραμμα.

Για τη δημόσια διαβούλευση του «Προσχεδίου» αυτού έγινε  ευρεία δημοσιοποίησή του  και παράλληλα με πρωτοβουλία του Ειδικού Γραμματέα Υδάτων Δρ. Κων/νου Τριάντη πραγματοποιήθηκαν πέντε παρουσιάσεις του  στις έδρες των Π.Ε. Κρήτης.  Η πρώτη ανάρτηση του «Προσχεδίου» στο διαδίκτυο έγινε την 19-11-2013 και η Ε.Γ.Υ. του ΥΠΕΚΑ ζήτησε όπως οι αρμόδιοι φορείς αλλά και κάθε ενδιαφερόμενος  διατυπώσουν τις απόψεις τους επ΄αυτού.

Μετά την παραπάνω πρόσκληση ο κ. Π. Παυλάκης Δρ. Πολ. Μηχ. και η κ. Αικ. Παυλάκη Γεωλόγος Δρ. Τμημ. Πολ. Μηχ. ΑΠΘ με εκτενές έγγραφό τους  από 20-12-2013 προς την Ε.Γ.Υ του ΥΠΕΚΑ πρότειναν όπως καθένα από τα τέσσερα μεγάλα Υδραυλικά Έργα Εθνικού Επιπέδου Πολλαπλής Σκοπιμότητας Διαχείρισης και Διακίνησης Υδατικών Πόρων της Κρήτης, μεταξύ των οποίων και το Έργο «Αξιοποίησης Υδατικού Δυναμικού Δυτ. Κρήτης» παρουσιασθεί στο ‘Προσχέδιο» ως ένα ενιαίο έργο.  Τούτο ώστε τα ανεκτέλεστα τμήματά του να μπορούν να ενταχθούν σε Τομεακά Προγράμματα Υπουργείων στα πλαίσια του ΣΕΣ 2014-2020, αλλά και σε δανειοδοτικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ( Ε.Τ.Ε.) για την Ελλάδα και έτσι στο Π.Ε.Π. Κρήτης – που έχει μικρό προϋπολογισμό – θα μπορούν να ενταχθούν πολλά απαραίτητα μικρά παρεμφερή έργα.    Η πρόταση αυτή υιοθετήθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης με την με αρ. 2 / 27-01-2014 ομόφωνη απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της η οποία ακολούθως απεστάλη στην Ε.Γ.Υ. του ΥΠΕΚΑ.

Βάσει των παρουσιάσεων που έγιναν του «Προσχεδίου Διαχείρισης κλπ. Υδατικού Διαμερ. Κρήτης» και τις διατυπωθείσες απόψεις επ΄αυτού φορέων και ιδιωτών, ο αρχικός «Κατάλογος Προγραμματιζόμενων και Νέων Έργων της 19-11-2013» αναθεωρήθηκε διαδοχικά με συμπληρώσεις και προσθήκες την 28-02-2014, την 08-05-2014 και την 14-07-2014.

5.Κατόπιν όλων των παραπάνω η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων ( Π.Ε.Χ.), μετά από σύμφωνη γνώμη του Περιφερειάρχη Κρήτης κ. Στ. Αρναουτάκη, αποφάσισε να προχωρήσει τη διαδικασία ένταξης των μεγάλων Υδραυλικών Έργων της Π.Ε. Χανίων σε Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα Υπουργείων αλλά και σε δανειοδοτικά προγράμματα της Ε.Τ.Ε.   Έπρεπε όμως να προηγηθεί η ένταξή τους στον υπό κατάρτιση τελικό «Κατάλογο Προγραμματιζόμενων Έργων» του «Προσχεδίου Διαχείρισης κλπ. Κρήτης»  με την ορθή διατύπωση του τίτλου εκάστου έργου, την ορθή συνοπτική περιγραφή του, τον δικαιούχο του έργου και την ωριμότητά του για την έναρξη της διαδικασίας υλοποίησής του μέχρι το τέλος του έτους 2015.   Προς τούτο :

α.Με το ΑΠ  122246 / 01-10-2014  έγγραφό μας προς την Ε.Γ.Υ. του ΥΠΕΚΑ ζητήσαμε όπως τα δύο αναγραφόμενα έργα στον «Κατάλογο» – Ιουλίου 2014 «Φράγμα Βαλσαμιώτη» και «Αγωγός διασύνδεσης φράγματος με το αντλιοστάσιο Πατελαρίου» ενοποιηθούν σε ένα έργο με τίτλο «Φράγμα Βαλσαμιώτη και Αγωγός μεταφοράς του νερού στην κεντρική δεξαμενή Πατελαρίου για  την ενίσχυση της άρδευσης 42.000 στρεμ. στην ευρύτερη περιοχή Αγυιά – Πλατανιάς – Κολυμβάρι».   Με το ίδιο έγγραφό μας ασποστείλαμε τόσο τη συνταχθείσα αξιολόγηση του φράγματος Βαλσαμιώτη κατά τη διαδικασία του άρθρου 4, παράγρ. 7 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, η οποία παρά το γεγονός ότι ζητείτο στους διαδοχικούς «Καταλόγους Προγραμ. Έργων κλπ.» δεν είχε μέχρι τότε αποσταλεί, όσο και τη νέα περιγραφή του αγωγού με τις ορθές διαστάσεις καθώς και σύντομη περιγραφή  της απόφασης έγκρισης των περιβαλλοντικών του όρων.

β.Με το με ΑΠ  106005 / 25-08-2014  έγγραφό μας προς την Ε.Γ.Υ. του ΥΠΕΚΑ  ζητήσαμε όπως τα δύο έργα του Καταλόγου – Ιουλίου 2014 «Φράγματα Σεμπρωνιώτη & Παπαδιανών» και «Φράγματα Ταυρωνίτη – Σήραγγα διασυνδεσής τους»  διαγραφούν και αντί αυτών να αναγραφεί νέο έργο με τον ορθό τίτλο : «Σύνθετο Σύστημα Φραγμάτων Παπαδιανών & Σεμπρωνιώτη, Υδραυλική Σήραγγα Διασύνδεσής τους και Αρδευτικά Δίκτυα Λεκάνης Απορροής Ταυρωνίτη».                Επισημαίνεται ότι έπειτα από τηλεφωνική επικοινωνία μας με την Ε.Γ.Υ. του ΥΠΕΚΑ επιβεβαιώσαμε τη λήψη των παραπάνω εγγράφων μας και τη μη ύπαρξη αποριών επ΄αυτών και ως εκ τούτου εκτιμούμε βασίμως ότι όλα τα παραπάνω έργα θα περιληφθούν στον υπό κατάρτιση τελικό «Κατάλογο Προγραμματιζόμενων Έργων κλπ.».

6.Κατόπιν των παραπάνω θα εισηγηθούμε στον Περιφερειάρχη Κρήτης να σας αποστείλει το ταχύτερο την Οριστική Μελέτη του Αγωγού Φράγμα Βαλσαμιώτη – Δεξαμενή 2.Δ3 Πατελαρίου ND 600 mm μήκους 6.700 m και να  ζητήσει την ένταξη του έργου του αγωγού στο Τομεακό Πρόγραμμά του Υπουργείου σας στα πλαίσια του ΣΕΣ 2014-2020, δεδομένου ότι δεν είναι δυνατή η ένταξή του στο Περιφερειακό  Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης, το οποίο έχει πολύ μικρό προϋπολογισμό.  Έτσι μόνο θα καταστεί δυνατή η κατασκευή του αγωγού από το Φράγμα Βαλσαμιώτη στη δεξαμενή 2.Δ3 Πατελαρίου και επομένως θα αξιοποιηθεί το σε λειτουργία Φράγμα Βαλσαμιώτη. Σχετικά με την πρόοδο εκπόνησης των απαραίτητων Υποστηρικτικών Μελετών των Φραγμάτων Παπαδιανών και Σεμπρωνιώτη θα σας κρατούμε ενήμερο.

7.Όσον  αφορά  τη  Λιμνοδεξαμενή  Χρυσοσκαλίτισσας, που αναφέρεται στη σχετ. (β) απάντησή σας προς τους κ.κ. Βουλευτές, σας ενημερώνουμε ότι είναι επείγουσα η έναρξη των έργων αποκατάστασης της λειτουργικότητάς της επειδή χωρίς αυτήν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καλλιεργητές της περιοχής, ιδίως των εκτός εποχής κηπευτικών, είναι μη αντιμετωπίσιμα.  Σύμφωνα με τη σχετική (β) απάντηση, το Υπουργείο σας έχει εκπονήσει την Τεχνική Μελέτη αποκατάστασης της Λιμνοδεξαμενής, προϋπολογισμού 4.750.000 € και έχει ενημερώσει εγγράφως την Περιφέρεια Κρήτης ότι προκειμένου να προχωρήσει το έργο αποκατάστασή της απαιτείται όπως «η Περιφέρεια Κρήτης δρομολογήσει την αναθεώρηση των σχετικών περιβαλλοντικών όρων της, που έληξαν το έτος 2008 και μεριμνήσει για την ένταξη του έργου σε κάποιο περιφερειακό χρηματοδοτικό πρόγραμμα».

Έπειτα από επικοινωνία μας με τον Περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρο Αρναουτάκη, σας ενημερώνουμε ότι θα προχωρήσει αμέσως η αναθεώρηση των σχετικών Περιβαλλοντικών Όρων της Λιμνοδεξαμενής, πλην όμως δεν είναι δυνατή η ένταξη του Έργου της αποκατάστασης της λειτουργικότητάς της, προϋπολογισμού 4.750.000 € στο μικρού προϋπολογισμού Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης, στο οποίο θα ενταχθούν μικρά απαραίτητα έργα.

Κατόπιν των παραπάνω, παρακαλούμε κ. Υπουργέ όπως το επείγον Έργο της αποκατάστασης της λειτουργικότητας της Λιμνοδεξαμενής ενταχθεί για υλοποίηση σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα του ΥΠ.Α.ΑΝ.&Τ.»